เรื่องเล่าจากเนปาลตอนที่ 2

เรื่องเล่าจากเนปาล ตอนที่ 2 : ภารกิจปิดท้ายทีมแพทย์ไทย

นายแพทย์รัฐระวี พัฒนรัตนโมฬี. แพทย์เวชศาสตร์ฉุกเฉิน โรงพยาบาลขอนแก่น

ผมได้รับโทรศัพท์ครั้งที่ 4 จาก สำนักสาธารณสุขฉุกเฉิน ท่านผู้อำนวยการสำนักสาธารณสุขฉุกเฉิน นพ.อนุรักษ์ได้กรุณาให้โอกาสผมอยู่เสมอทั้งที่ติดภาระกิจจนต้องตอบปฏิเสธท่านไปแล้ว 3 ครั้งด้วยเหตุที่ต้องรับผิดชอบภาระกิจหลักในโรงพยาบาลขอนแก่น ดังนั้นเมื่อโอกาสที่ถูกหยิบยื่นมาให้เป็นครั้งที่ 4 มาถึงผมก็ไม่ลังเลที่จะคว้ามันไว้ และเฝ้าติดตามข้อมูลข่าวสารผ่านทางไลน์กลุ่มอยุ่เสมอ และเตรียมตัว เก็บของ วางแผนในการดูแลลูกที่ต้องฝากภาระไว้ที่ภรรยาของผม พ.ญ.มธุรส บูรณศักดา ผู้ที่ซึ่งให้การสนับสนุนและกระตุ้นให้ผมตอบรับการไปปฏิบัติงานในครั้งนี้ เนื่องครั้งนี้ไปนานจึงต้องเชิญพ่อตามาจากกรุงเทพเพื่อมาช่วยเลี้ยงหลานด้วย ก่อนวันเดินทาง 2 วัน ท่านผู้อำนวยการสำนักสาธารณสุขฉุกเฉิน นพ.อนุรักษ์ ได้โทรศัพท์มาหาผมเพื่อมอบหมายภาระกิจหลักที่ต้องทำให้ลุล่วงในช่วงที่ไปปฏิบัติงาน 14 วัน โดยภาระกิจคือ

1. การเตรียมถอนกำลัง ส่งวัสดุครุภัณฑ์ชิ้นใหญ่และราคาแพงกลับประเทศไทย

2. ติดตามการสร้างสุขาสาธิต ที่กระทรวงสาธารณสุขสร้างเพื่อเป็นต้นแบบให้ชาวเนปาล จำนวน 3 ที่

3. การทำรายงานเกี่ยวกับงานที่คณะแพทย์ไทยได้ปฏิบัติในพื้นที่ ถึงกระทรวงสาธารณสุขเนปาลเพื่อขอรับใบประกาศนียบัตร

วันที่ 26 มิถุนายน 2558

ช่วงเช้าท่านผู้อำนวยการโรงพยาบาลขอนแก่นเรียกพวกเราไปพบเพื่อให้กำลังใจลัมอบดอกไม้เป็นขวัญกำลังใจในการไปปฏิบัติงาน ทั้งๆที่เช้าวันนั้นมีงานประชุมใหญ่แต่ท่านก็ยังสละเวลาให้พวกเราต้องขอขอบพรัคุณในกำลังใจและโอกาสในการไปทำงานที่ท่านมอบให้ และแล้วคืนวันที่ 26 มิถุนายน 2558 ผมได้เดินทางร่วมกับคุณเอกพันธ์ พยาบาลและคุณประภาส EMT-I เดินทางโดยเครื่องบินไปยังสนามบินสุวรรณภูมิ กรุงเทพมหานคร พักค้างแรมหนึ่งคืนที่โรงแรมในละแวกนั้น เพื่อรอเดินทางไปเนปาลในวันรุ่งขึ้น

วันที่ 27 มิถุนายน 2558

ออกเดินทางจากโรงแรมที่พัก ถึงสนามบินสุวรรณภูมิเวลา 7.00 ได้พบกับเพื่อนร่วมทีมและคณะผู้ประสานงานจาก สำนักสาธารณสุขฉุกเิฉินโดยมี พญ.จันจิรา เป็นผู้นำ พาทีมไปฝากกระเป๋าส่วนตัวและสัมภาระที่ต้องนำไปใช้ที่เนปาล หลังจากนั้นจึงได้ปรึกษาหารือและส่งมอบภาระกิจอีกครั้ง ถ่ายรูปเป็นที่ระลึก

โดยมีเรื่องไม่คาดฝันคือเราเจอดารามาที่สนามบิน คุณรถเมล์ ทีมงานทุกท่านเลยขอถ่ายรูปด้วยเปรียบเสมือนทีมนี้มีดารามาส่งด้วย

4 ชั่วโมงบนเครื่องบินสายการบินไทยก็มาถึงท่าอากาศยาน ประเทศเนปาล หลังจากทุกคนไปรับกระเป๋าและสัมภาระเรียบร้อยแล้ว หลังจากเดินออกมาที่ทางออกก้พบกับอุปสรรคด่านแรกคือ ด่านกักกันสินค้าขอตรวจสอบสัมภาระในกล่องแม้เราจะยื่นเอกสารที่เป็นภาษาอังกฤษแล้ว(เข้าใจว่าเจ้าหน้าที่คงอ่านไม่เข้าใจ) และสื่อสารกันไม่รู้เรื่องด้วยภาษาอังกฤษซึ่งพวกเราก็ไม่แน่ใจว่าเราพุดไม่ถูกหรือเขาฟังไม่รู้เรื่อง และล่ามที่มารอรับเราก็อยู่ด้านนอกและยังไม่สามารถติดต่อกันได้เนื่องจากเรายังไม่มีซิมโทรศัพท์ของเนปาล หลังจากแน่ใจว่าความพยายามในการสื่อสารกับเจ้าหน้าที่ของสนามบินเนปาลล้มเหลว ผมและคุณเอกพันธ์ จึงตัดสินใจออกมานอกด่านตรวจกักกันสินค้า เหลือลูกทีมอื่นๆดูแลสัมภาระ เพื่อผมจะได้ออกตามหาผู้ประสานงานทีมการแพทย์ประจำเนปาลให้มาช่วยจัดการเรื่องสัมภาระ หลังจากออกมาจากด่านได้เราก็มุ่งตรงไปที่ร้านขายซิมโทรศัพท์ ขณะกำลังจะลงทะเบียนซิม ไฟฟ้าดับ (ทราบมาก่อนว่าดับบ่อย แต่ทำไมต้องมาดับตอนนี้ด้วย) พนักงานในร้านจึงไม่สามารถขายซิมให้เราได้ เนื่องจากต้องลงทะเบียนซิมผ่านระบบคอมพิวเตอร์เท่านั้น ตอนนั้นก็รู้สึกว่า เฮ้อ! อะไรกันเนี่ย มีแต่อุปสรรค แต่อย่างไรก็ตามลูกทีมยังติดอยู่ภายใน ต้องประสานเอาลูกทีมออกมาให้ได้ จึงสอบถามพนักงานที่ร้านว่ามีโทรศัพท์สาธารณะหรือไม่ พนักงานแจ้งว่ามี ภายนอก ผมจึงออกนอกอาคารมาหาโทรศัพท์สาธารณะ หลังจากออกมานอกอาคาร มองซ้ายมองขวา มีแต่คนกับรถที่บีบแตร คุยกัน ขณะกำลังยืน งงๆ อยู่ก็มี เสียงภาษาไทยเรียกมา ปรากฎว่าเป็น ผู้ประสานงานทีมการแพทย์ประจำเนปาล(คุณเฟรช)และเจ้าหน้าที่การแพทย์ของทีม 6 ที่มายืนรอเราด้านนอก หลังจากได้แจ้งให้ทราบถึงปัญหาที่ด่านตรวจกักกันสินค้า พากเราจึงรีบกลับไปภายใน เมื่อเดินเข้าอาคารปรากฎว่าลูกทีมทยอยเดินออกมาพร้อมกับสัมภาระแล้ว มาทราบทีหลังว่าเจ้าหน้าที่การบินไทยมาช่วยประสานงานให้ หลังจากผ่านพ้นปัญหามาได้เราทุกคนจึงออกเดินทางไป คาราวะท่านทูตไทยประจำเนปาล

หลังจากนั้นได้เดินทางเข้าสู่พื้นที่ เข้าพักยังค่ายพักแรมแห่งใหม่ที่อยู่สูงขึ้นไป จากเดิมที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำ แต่ระดับน้ำขึ้นสูงมาเรื่อยๆเพราะเริ่มมีฝน ทีมการแพทย์ที่ 6 ให้การต้อนรับ ทำอาหารเย็นเลี้ยงและได้ส่งมอบงานที่ต้องดำเนินการต่อ

วันที่ 28 มิถุนายน 2558

ช่วงเช้าได้ร่วมกิจกรรมอำลาทีม 6 และต้อนรับทีม 7 ของผู้นำชุมชน Sipaghat มีการมอบปั๊มน้ำ ถังน้ำ ขัน อุปกรณ์กีฬา ที่ Phatakyashila high secondary school หลังจากนั้นได้ประชุมวางแผนการทำงาน ประชุมวางแผนรับมอบส้วมทั้ง 3 แห่ง มีข่าวรายงานผู้ป่วย E.Histolitica แต่ผู้ป่วยไปรักษาในเมือง ไม่สามารถติดตามได้้

วันที่ 29 มิถุนายน 2558

สำรวจข้อมูลพื้นฐานที่ Bindabasini secondary schoolที่ Chandani ได้ติดตามการสร้างส้วมและให้คำแนะนำการติดอ่างน้ำ ซึ่งดำเนินการได้ประมาณ 90% ให้บริการตรวจรักษาที่ Medical service at Sipaghat health post นอกจากนี้ยังให้ Home Medical service ผู้ป่วยที่เป็น Abscess of buttock เนื่องจากผู้ป่วยไม่สามารถเดินทางมาที่ health post ได้ จึงทำการระบายหนองและมอบให้คุณเอกพันธ์และคุณประภาสมาทำแผลเช้าเย็น และสอนการทำแผลให้ญาติด้วย พร้อมกับมีนักกายภาพบำบัดในทีมมาสอนการกายภาพแก่ญาติเพื่อจะได้ทำให้ผู้ป่วยได้เมื่อเราถอนกำลังกลับ

วันที่ 30 มิถุนายน 2558

สำรวจข้อมูลพื้นฐานที่ Indrawati community school ร่วมพูดคุยปัญหา water Supply พร้อมนัดแนะกิจกรรมที่จะให้สุขศึกษานักเรียน
ช่วงบ่าย ประชุมจัดทำแผนปฏิบัติงานของทีม จัดเก็บเต็นท์ Mobile Hospital ที่ได้ทำความสะอาดก่อนหน้านี้แล้ว ช่วงเย็น รับประทานอาหารร่วมกับผู้นำชุมชน หลังจากรับประทานอาหารเย็นเสร็จทีมจึงประชุมหาข้อสรุปจากปัญหาที่พบจึงมองเห็นเรื่องของน้ำดื่ม
ซึ่งเป็นปัจจัยสี่ของชีวิตแต่เด็กๆที่โรงเรียนกลับไม่มีสิทธ์ได้รับโอกาสนั้นจึงเกิดความคิดในการขอรับบริจาคเงินจากญาติและเพื่อนสนิทของแต่ละคน เพื่อรวบรวมเงินทำระบบกรองน้ำภูเขาให้กับเด็กๆที่โรงเรียน

วันที่ 1 กรกฎาคม 2558

ช่วงเช้า มีกิจกรรมสุขศึกษา สำรวจความเครียด การปฏิบัติตนเกี่ยวกันการยกของในชีวิตประจำเพื่อลดการบาดเจ็บ การล้างมือ 7 ขั้นตอน ที่ Bhimeswari higher secondary school ต่อจากนั้น ติดตามที่ Bhimtar health post เรื่องส้วม การส่งมอบส้วมจากท่านทูต และรับหนังสือขอบคุณจาก Bhimtar health post

ช่วงบ่าย สำรวจข้อมูลพื้นฐานที่ Mahadev primary school ส่งเต็นท์ Mobile hospital ไปที่ KTM เพื่อเตรียมส่งกลับไทย เดินทางไป Mahadev primary school เพื่อสำรวจสภาพปัญหาของโรงเรียน และปัญหาสุขภาพ พร้อมมอบอุปกรณ์กีฬา ได้แบ่งทีมแพทย์เยี่ยมผู้ป่วยที่บ้านเพื่อทำแผล และกายภาพบำบัด นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมวาดรูป From Thailand Heart To Nepal เพื่อใช้ในพิธีมอบส้วมโดยมีเด็กชาวเนปาลร่วมทำ ส่วนหัวหน้าทีมและผู้ประสานเดินทางไป Kathmandu เพื่อไปส่งของ และเตรียมเข้าร่วมประชุมกับกระทรวงสาธารณสุขเนปาลและ WHO

วันที่ 2-3 กรกฎาคม 2558

ให้การตรวจรักษาที่ Medical service at Sipaghat health post ต่อมาได้เดินทางไป Indrawati community schoolเพื่อออกแบบระบบ Water supply กับครูใหญ่และช่าง

ช่วงบ่าย มีกิจกรรมมอบส้วม และอุปกรณ์กีฬา Bindabasini secondary school ที่ Chandani จัดสันทนาการให้สุขศึกษา และทดสอบความรู้และทักษะการล้างมือหลังจากที่เคยได้รับความรู้มาก่อนหน้านี้แล้ว ใน Bindabasini secondary school มอบยาที่ Chandani health post มอบอุปกรณ์กีฬา Nawapratibha English school หลังจากหัวหน้าทีมกลับจาก Kathmandu พร้อมเครื่องกรองน้ำจึงได้ร่วมกันประกอบเตรียมนำไปติดตั้ง

กิจกรรมสุขศึกษา Indrawati community school และทบทวนความรู้เรื่องแผ่นดินไหว และให้นักเรียนทำกิจกรรม วาดธง From Thailand Heart To Nepal ต่อ

วันที่ 4 กรกฎาคม 2558

ช่วงเช้า ติดป้าย FromThai Heart To Nepal ที่ห้องส้วม หลังจากนั้นตรวจสอบระบบ Water supply มอบอุปกรณ์ถังน้ำ ขัน แปรงล้างส้วมและมอบอุปกรณ์การเรียนการสอนให้ Bindabasini secondary school ที่ Chandani มอบยาและเวชภัณฑ์ให้ Chandani health post พร้อมขอหนังสือรับรองการปฏิบัติงานในพื้นที่

ช่วงบ่าย จัดการสุขาภิบาลใน Camp ที่พัก และจัดเตรียมของเพื่อบริจาค และดำเนินการติดตั้งเครื่องกรองน้ำที่ Indrawati community school (ครั้งที่ 1) การทำงานเต็มไปด้วยความลำบาก ต้องแบกเครื่องปั่นไฟไป-กลับ ที่โรงเรียนเนื่องจากไฟฟ้ามาไม่ค่อยสม่ำเสมอ

วันที่ 5 กรกฎาคม 2558

ติดตั้งเครื่องกรองน้ำ Bhimeswari higher secondary school ส่วนอีกทีมมีงานตรวจรักษาที่ Medical service at Sipaghat health post กิจกรรมสุขศึกษา Bhimeswari higher secondary school ให้กิจกรรมสันทนาการเด็ก ให้สุขวิทยาส่วนบุคคล การให้ความรู้แผ่นดินไหว 3 ระยะ ให้นักเรียนเกรด 10 เพื่อสอนรุ่นน้องต่อไป

หัวหน้าทีม 7 พูดคุยการปรับปรุง ซ่อมแซมห้องส้วม กับครูใหญ่
แพทย์พร้อมพยาบาลและเจ้าหน้าที่ทำคลอดแม่ท้องที่ 2 ได้ เด็กทารกเพศหญิงน้ำหนักประมาณ 3000-3500 กรัม

วันที่ 6 กรกฎาคม 2558

ลงมือปรับปรุงส้วมสนามใต้สะพาน ที่ Sipaghat งานนี้คุณประภาสลงมือเอง ตำแหน่งนายช่างใหญ่ ผมเป็นลูกมือครับ หลังจากนั้นช่วงบ่ายได้ช่วยกันติดตั้งเครื่องกรองน้ำครั้งที่ 2 (ใส้กรอง) ที่ Indrawati community school เสร็จพร้อมดื่ม-อาบเลยละกัน

วันที่ 7 กรกฎาคม 2558

ทีมที่ 1 เข้า Phatakyashila high secondary school เพื่อติดตั้งระบบกรองน้ำดื่มจนเสร็จ พร้อมทั้งมอบยาและเวชภัณฑ์ให้ สุดท้ายเด็กรีบมาต่อแถวดื่มน้ำสะอาด เป็นภาพที่ทำให้เราทุกคนชื่นใจจริงๆ

ทีมที่ 2 เข้า Bhimeswari higher secondary school เพื่อติดตั้งระบบจนเสร็จ และเดินทางไป Bhimtar HP เพื่อพูดคุยถึงวิธีการส่งมอบส้วมสาธิตในวันที่ 8 กรกฎาคม 2558

ทีมที่ 3 จัดเก็บเต็นท์เล็ก และวัสดุของใช้ต่างๆ เพื่อการบริจาคตอนบ่าย

วันที่ 8 กรกฎาคม 2558

7:00 น. มีพิธีอำลาและกล่าวขอบคุณ Medical Team Thailand ซึ่งจัดโดยผู้นำชุมชน Sipaghat ที่ Sipaghat health post ผู้เฒ่าประจำหมู่บ้าน ขอเจิมให้ทีมเรามีแต่ความสุขและขอบคุณที่เรามาช่วยพวกเขา

10:00 น. ประชุมจัดทำ After Action Review

11:00 น.พิธีส่งมอบส้วมสาธิตที่ Bhimtar health post โดยมีท่านเอกอัครราชทูตเป็นประธานในการส่งมอบ

13:00 น.เชิญท่านเอกอัครราชทูตเยี่ยมชมผลการดำเนินงานติดตั้ง Water supply และติดตามการซ่อมแซมปรับปรุงส้วมที่ Bindabasini secondary school

14:00 น. มีพิธีการต้อนรับท่านเอกอัครราชทูตที่ Sipaghat health post และวิธีส่งมอบส้วมสาธิต

15:00 น.ออกเดินทางไป Khatmanduร่วมรับประทานอาหารเย็นกับท่านเอกอัครราชทูตและกระทรวงสาธารณสุขเนปาล

วันที่ 9 กรกฎาคม 2558 เดินทางกลับโดยสวัสดิภาพ

ศึกษาขนบธรรมเนียมประเพณีโบราณของชาวเนปาล ณ กรุง กาฐมัณฑุ

วันที่ 10 กรกฎาคม 2558 เดินทางกลับโดยสวัสดิภาพ